Hacıbektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı Datça Şubesı Cemevi, alevi inancında yeni yıl eski hesaba göre 13 Ocak ta Gağan diye kutlanır. O akşam lokma niyazı yapılır eski yılın gidişi yeni yılın gelişi kutlanır.
“Gağan/Gağand(t)..”
“Gağant(d)”: Mitolojiden günümüze gelen bir bayram.
- “Gağani, Aralik ayının üçüncü haftasında başlar ve ocak ayının ilk haftasına kadar devam eder…”
- “Gağani dört hafta olmasına rağmen bizde ocak ayının ilk haftasında kutlanırdı. Gağan`da komşular ile ilişkiler -eğer bozuk ise- düzeltilir, barışırlar. Ölenler hayırına ‘Niyaz’ (Oblate, heiliges Brot) dağıtılır. Bazıları oruç tutarlar. Akşam evde ‘Pêsare’ yapılır…”
GAGAN NEDİR? KHALO GAGAN KİMDİR?
Gağan Nedir?
Gağan, Dersim bölgesi olan Tunceli, Erzincan, Bingöl, Sivas, Varto, Elazığ ve çevre illerde yaşayan halklar arasında kutlanır. Dersim bölgesinde yılın son ayına ‘’Gağan Ayı’’ denir. Bölgenin çok eski geleneklerinden biridir. Son 20 yıldan beri çok az kutlanan bu geleneği tekrar gün ışığına çıkarıp yaşatmak istiyoruz.
Dersim Gağanı oldukça sosyal içeriklidir. Gağan boyunca, yoksul komşulara pişenden götürülür. Muhtaç kişiler evde yemeğe davet edilir. Gağan ayında 3 gün oruç tutulur. Gağan ayı süresince insanlar gönül kırmamaya gayret ederler.
Bazı yörelerde çocuklar sabah erken kalkar türküler söyliyerek ev ev dolaşırlar. Eşya toplarlar, kimin gönlünde ne koparsa verir. Çocuklar topladıkları eşyaları başka bir evde pişirip hep birlikte yerler.
Khalo Gağan Kimdir?
Gağan ayında Khal (Khal-Kek) yapılır. Khal aksakalı, göbekli, eli uzun değnekli, beli kuşaklı, başı külahlı olup Dersim kıyafetlidir. Erkeklerden biri Khalo Kokım (İhtiyar adam) rolüne biride kadın kılığına girip piyes oynarlar. Khal her gittiği köyde yada evde halaylarla karşılanır. Kendisine hediyeler verilir o da topladığı hediyeleri çocuklara dağıtır.
Gağan, Dersim bölgesi olan Tunceli, Erzincan, Bingöl, Sivas, Varto, Elazığ ve çevre illerde yaşayan halklar arasında kutlanır. Dersim bölgesinde yılın son ayına ‘’Gağan Ayı’’ denir. Bölgenin çok eski geleneklerinden biridir. Son 20 yıldan beri çok az kutlanan bu geleneği tekrar gün ışığına çıkarıp yaşatmak istiyoruz.
Dersim Gağanı oldukça sosyal içeriklidir. Gağan boyunca, yoksul komşulara pişenden götürülür. Muhtaç kişiler evde yemeğe davet edilir. Gağan ayında 3 gün oruç tutulur. Gağan ayı süresince insanlar gönül kırmamaya gayret ederler.
Bazı yörelerde çocuklar sabah erken kalkar türküler söyliyerek ev ev dolaşırlar. Eşya toplarlar, kimin gönlünde ne koparsa verir. Çocuklar topladıkları eşyaları başka bir evde pişirip hep birlikte yerler.
Khalo Gağan Kimdir?
Gağan ayında Khal (Khal-Kek) yapılır. Khal aksakalı, göbekli, eli uzun değnekli, beli kuşaklı, başı külahlı olup Dersim kıyafetlidir. Erkeklerden biri Khalo Kokım (İhtiyar adam) rolüne biride kadın kılığına girip piyes oynarlar. Khal her gittiği köyde yada evde halaylarla karşılanır. Kendisine hediyeler verilir o da topladığı hediyeleri çocuklara dağıtır.
Gağan’da ZEYİ ziyareti
En önemlisi ‘’Zeyi’’ Zaza’ca da evlenerek evden ayrılan bayanlar için kulanılan bir kavramdır. Buna ‘bara Zeyi’ye derlerdi. Kız-kardeş, Hala ve Teyzelerdir. Bunlar eskiden mutlaka ziyaret edilir ve ihtiyaçları karşılanırdı. ‘Gağane sıma xerli vo’ (Gağanınız hayırlı olsun derlerdi
En önemlisi ‘’Zeyi’’ Zaza’ca da evlenerek evden ayrılan bayanlar için kulanılan bir kavramdır. Buna ‘bara Zeyi’ye derlerdi. Kız-kardeş, Hala ve Teyzelerdir. Bunlar eskiden mutlaka ziyaret edilir ve ihtiyaçları karşılanırdı. ‘Gağane sıma xerli vo’ (Gağanınız hayırlı olsun derlerdi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder